การพัฒนาบทบาทและทักษะของครูกับการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

Issue:

          การพัฒนาบทบาทและทักษะของครูกับการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

Thesis

          การพัฒนาการเรียนรู้แบบ PBL และ 3R x 7C สามารถช่วยครูและผู้เรียนมีทักษะในการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 ได้

          ครูเพื่อศิษย์จะต้องมีทักษะ ในการทำให้ผู้เรียนรักการเรียนรู้ และสนุกกับการเรียนรู้ หรือให้การเรียนรู้สนุกและกระตุ้นให้อยากเรียนรู้ต่อไปตลอดชีวิต ครูต้องยึดหลัก สอนน้อย เรียนมาก ในการจัดกิจกรรมต่างๆครูต้องตอบได้ว่าศิษย์ได้เรียนอะไร และเพื่อให้ศิษย์ได้เรียนสิ่งเหล่านั้น ครูต้องทำอะไร

          การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ต้อง ก้าวข้ามสาระวิชา ไปสู่การเรียนรู้ ทักษะเพื่อการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 โดยครูต้องไม่สอน แต่ต้องออกแบบการเรียนรู้ และอำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ ให้นักเรียนเรียนรู้จากการเรียนแบบลงมือทำ แล้วการเรียนรู้ก็จะเกิดจากภายในใจและสมองของตนเอง การเรียนรู้แบบนี้เรียกว่า PBL (Project-Based Learning) ครูเพื่อศิษย์ต้องเรียนรู้ทักษะในการออกแบบการเรียนรู้แบบ PBL ให้

เหมาะแก่วัยหรือพัฒนาการของศิษย์ สาระวิชาก็มีความสำคัญ แต่ไม่เพียงพอสำหรับการเรียนรู้เพื่อมีชีวิต ในโลกยุคศตวรรษที่ 21 ปัจจุบันการเรียนรู้สาระวิชา (content หรือsubject matter) ควรเป็นการเรียนจากการค้นคว้าเองของศิษย์ โดยครูช่วยแนะนำ และช่วยออกแบบกิจกรรมที่ช่วยให้นักเรียนแต่ละคน สามารถประเมินความก้าวหน้าของการเรียนรู้ของตนเองได้ การศึกษาในศตวรรษที่ 21 ต้องเตรียมคนออกไปเป็นคนทำงานที่ใช้ความรู้ (knowledge worker) และเป็นบุคคลพร้อมเรียนรู้ (learning person) ไม่ว่าจะประกอบสัมมาชีพใด และเป็นคนทำงานที่ใช้ความรู้ แม้จะเป็นชาวนาหรือเกษตรกร ดังนั้น ทักษะสำคัญที่สุดของศตวรรษที่ 21จึงเป็นทักษะของการเรียนรู้ (learning skills) การศึกษาในศตวรรษที่ 21 จำต้องเป็นเช่นนี้ก็เพราะต้องเตรียมคนไปเผชิญการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว รุนแรง พลิกผัน และคาดไม่ถึง คนยุคใหม่จึงต้องมีทักษะสูงในการเรียนรู้และปรับตัว

          ครูเพื่อศิษย์จึงต้องพัฒนาตนเองให้มีทักษะของการเรียนรู้ด้วย และในขณะเดียวกันก็ต้องมีทักษะในการทำหน้าที่ครูในศตวรรษที่ 21ทักษะของคนในศตวรรษที่ 21 ที่คนทุกคนต้องเรียนรู้ตั้งแต่ชั้นอนุบาล

ไปจนถึงมหาวิทยาลัย และตลอดชีวิต คือ 3R x 7C ครูเพื่อศิษย์เองต้องเรียนรู้ 3R x 7C และต้องเรียนรู้ตลอดชีวิต แม้เกษียณอายุจากการเป็นครูประจำการไปแล้ว เพราะเป็นการเรียนรู้เพื่อชีวิตของตนเอง ระหว่างเป็นครู

ประจำการก็เรียนรู้สำหรับเป็นครูเพื่อศิษย์ และเพื่อการดำรงชีวิตของตนเองครูเพื่อศิษย์ต้องฝึกฝนตนเองให้มีทักษะในการเป็นโค้ช และเป็น“คุณอำนวย” (facilitator) ในการเรียนรู้แบบ PBL (Project-Based

Learning) ของศิษย์ ครูต้องเลิกเป็น “ผู้สอน” ผันตัวเองมาเป็นโค้ช ของการเรียนของศิษย์ที่ส่วนใหญ่เรียนแบบ PBL นั่นหมายถึงโรงเรียนในศตวรรษที่ 21 ต้องเลิกเน้นสอน หันมาเน้นเรียน ซึ่งต้องเน้นทั้งการเรียนของศิษย์และของครู ครูจะต้องปรับตัวมากซึ่งเป็นเรื่องยาก จึงต้องมีตัวช่วย คือProfessional Learning Communities (PLC) ซึ่งก็คือ การรวมตัวกันของครูประจำการเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์การทำหน้าที่ครูนั่นเอง

 

Antithesis:

การพัฒนาการเรียนรู้แบบ PBL และ 3R x 7C ไม่สามารถช่วยครูและผู้เรียนมีทักษะในการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 ได้

การเรียนรู้แบบ สอนน้อย เรียนมาก ต้องอาศัยครูที่มีประสบการณ์ รู้จักกระตุ้นคำถาม สร้างบรรยากาศและจัดสถานการณ์ที่ช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนเป็นไปตามวัตถุประสงค์ต่างๆ หากครูขาดทักษะความรู้ประสบการณ์เกี่ยวกับการเรียนรู้แบบ PBL และ 3R x 7C ก็ไม่สามารถประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ได้

ถึงแม้ชั่วโมงเรียนของเด็กไทย เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ จะมากเป็นอันดับ 2 ของโลก ซึ่งสวนทางกับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกับประเทศที่พัฒนาแล้วเช่นเกาหลีใต้และญี่ปุ่น แต่ชั่วโมงเรียนนี้ไม่ได้รวมกับช่วงเวลาที่เรียนพิเศษกับสถาบันกวดวิชาต่างๆ ซึ่งเกาหลีใต้เป็นอีกประเทศหนึ่งที่ร่ำเรียนอย่างหนักหนาสาหัส หลังบ่าย 3 โมงซึ่งเป็นช่วงหลังเลิกเรียน นักเรียนทุกคนจะต้องไปเรียนเพิ่มกับสถาบันกวดวิชาอีกจนถึงเที่ยงคืนหรือตี 1 จะเห็นได้ว่าการเรียนของเกาหลีใต้มีชั่วโมงเรียนมากกว่าของไทยหลายเท่าตัว

          การเรียนรู้แบบ PBL นั้นการศึกษาของไทยได้นำมาใช้เป็นระยะเวลานานแล้ว ซึ่งไม่ใช่ของใหม่แต่ประการใด เพียงแต่ถูกนำไปใช้ในเฉพาะบางสาขาและรายวิชาเช่น การวินิจฉัยอาการของโรคต่างๆ กับนักศึกษาแพทย์ การทำงานวิจัยในระดับชั้นปริญญาตรีเป็นต้น

การเรียนรู้แบบ PBL ถ้านำไปใช้กับระดับชั้น อนุบาล หรือชั้นประถมก็ไม่อาจประสบผลสัมฤทธิ์ได้ เพราะการเรียนรู้แบบ PBL เหมาะสำหรับผู้ที่มีภูมิความรู้เป็นทุนในระดับหนึ่งอยู่แล้ว และสามารถค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติมจากแหล่งความรู้ต่างๆได้เอง

ปัญหาทางด้านวัฒนธรรมของเด็กไทยคือไม่กล้าแสดงออก ไม่กล้าแสดงความคิดเห็นการนำไปใช้ก็อาจไม่ประสบความสำเร็จได้ เพราะการเรียนรู้แบบ PBL ต้องมีการแสดงความคิดเห็นในชั้นเรียน ของผู้เรียนรวมอยู่ด้วย

สาระวิชาที่ได้กำหนดไว้ในทักษะเพื่อการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 ไม่ได้มีการบรรจุวิชาพระพุทธศาสนาซึ่งเป็นศาสนาประจำชาติ อาจทำให้ผู้เรียนขาดเครื่องชี้แนะแนวทางในการดำเนินชีวิต ความคิด และการประพฤติปฏิบัติต่างๆซึ่งศาสนาเป็นฐานของความดีที่ทุกคนควรยึดถือ หากขาดสิ่งนี้ก็อาจส่งผลกระทบในทักษะในด้านอื่นๆเช่น การนำความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ไปใช้ในทางที่ผิด การนำความรู้ทางด้านธุรกิจไปประกอบอาชีพในทางที่ผิด เป็นต้น เป็นบ่อเกิดปัญหาความวุ่นวายต่างๆในสังคมได้

Synthesis

การพัฒนาการเรียนรู้แบบ PBL และ 3R x 7C สามารถช่วยครูและผู้เรียนมีทักษะในการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 ได้โดยต้องปรับเปลี่ยนวิธีให้สอดคล้องกับสังคมไทย

          แม้ว่าการเรียนรู้แบบ PBL และ 3R x 7C จะสามารถช่วยให้ครูและนักเรียนมีทักษะในการดำรงชีวิตศตวรรษที่ 21 ได้แต่ควรปรับเปลี่ยนให้เข้ากับสังคมและวัฒนธรรมของไทย เช่นการนำวิชาพระพุทธศาสนามาบรรจุไว้ในสาระวิชาหลักเพื่อหล่อหลอมให้สังคมไทยเป็นสังคมโอบอ้อมเอื้ออารี มีน้ำใจ ช่วยเหลือสังคม ไม่นำความรู้ในสาระวิชาต่างๆมาเอารัดเอาเปรียบ เพราะหากขาดศีลธรรมเป็นแกนหลัก ประเทศไทยก็จะมีแต่ปัญหา มีแต่คนเห็นแก่ตัว มีการแข่งขัน ประเทศไทยจะเดินต่อไปไม่สงบสุข ในส่วนของการเรียนรู้ตารางเวลาเรียนของไทยก็มีความเหมาะสมเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว แต่อาจจะต้องปรับเปลี่ยนวิธีการสอนโดยใช้วิธีแบบ PBL เพิ่มเข้ามาแต่ไม่ใช่แทนที่ทั้งหมดและควรนำไปใช้กับระดับอุดมศึกษาเท่านั้น นอกจากนี้อาจนำวิธีการเรียนแบบ "ห้องเรียนกลับด้าน" หรือ "Flipped Classroom" มาประยุกต์ใช้กับการสอน ซึ่งเป็นวิธีการที่แจกสื่อการสอนให้กับนักเรียน โดยนำไปศึกษาล่วงหน้าเองที่บ้าน แล้วกลับมาซักถามข้อสงสัยและทำการบ้านในชั่วโมงเรียนแทน ซึ่งเป็นวิธีที่ช่วยกระตุ้นให้นักเรียนมีความสนใจในการเรียนมากขึ้น

 

 

 

แหล่งอ้างอิง

“การสอนแบบ PBL (Problem-based Learning) ใช้ได้ผลกับเด็กไทยจริงหรือ?.” 2556.  

[ระบบออนไลน์].  แหล่งที่มา http://www.oknation.net/blog/nn1234/2013/06/07/entry-1

(16 ตุลาคม 2556).

ธัญพิสิษฐ์ เลิศบำรุงชัย. 2554. “เด็กไทยเรียนหนักติดอับดับโลก?.” [ระบบออนไลน์]. 

แหล่งที่มา http://www.oknation.net/blog/tanpisit/2011/12/17/entry-1
(17 ตุลาคม 2556).

“ห้องเรียนกลับด้าน"สพฐ.ให้"เรียนที่บ้าน-ทำการบ้านที่ร.ร.”  2556. [ระบบออนไลน์]. 

แหล่งที่มา http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=32600&Key=hotnews

(17 ตุลาคม 2556).

“เรียนหนักขนาดดื่มกาแฟต่างน้ำ??.”  2556. [ระบบออนไลน์]. 

  แหล่งที่มา http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=bangkokprisoner&month=01-  2013&date=05&group=11&gblog=13

  (17 ตุลาคม 2556).